Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, Conservative Environment Network z Wielkiej Brytanii oraz Fundacja Polska z Natury, jako organizatorzy wydarzenia, stworzyli nową platformę do wymiany doświadczeń i opracowywania wspólnych recept na energetyczną przyszłość regionu.
Frances Burwell Distinguished Fellow w Atlantic Council tak opisuje cel konferencji:
„W tak przełomowym czasie, gdy zbliża się już druga zima, od kiedy rozpoczęła się niesprowokowana rosyjska agresja na Ukrainę, Europa – w tym Europa Środkowa – musi dokonać prawdziwej zmiany w swoim miksie energetycznym i infrastrukturze. Jak dobrze widać to na przykładzie tej konferencji, by odejść od jakichkolwiek rosyjskich źródeł energii, Europa Środkowa musi ze sobą współpracować, także by kontynuować zieloną transformację. Na tydzień przed COP28 ta konferencja stanowi ważną okazję do zademonstrowania potencjalnego przywództwa Europy Środkowej w tym obszarze”.
„To, co kiedyś było kwestią ochrony środowiska, teraz dotyczy także naszego bezpieczeństwa. Manipulowanie przez Rosję rynkiem paliw kopalnych zagroziło bezpieczeństwu europejskiemu, a dla milionów osób oznacza wzrost rachunków za energię. Zwiększając wykorzystanie odnawialnych i nuklearnych źródeł energii, Europa może uchronić się przed tymi zagrożeniami, a zarazem chronić planetę. Wielka Brytania i jej sojusznicy z Europy Środkowo-Wschodniej zjednoczyli się jeszcze bardziej w obliczu rosyjskiej agresji. Chcemy podzielić się z partnerami z regionu naszym doświadczeniem we wzmacnianiu bezpieczeństwa energetycznego i ochronie klimatu” – tak z kolei komentuje ideę wydarzenia John Flesher, zastępca dyrektora Conservative Environment Network, które współorganizuje wydarzenie.
Rozwój energetyki jądrowej to kolejne pole, na którym sąsiedzi mogą współpracować. Tu wyróżnia się Litwa, która dysponuje własnym, wieloletnim doświadczeniem w tym zakresie. Polska z kolei w istotnym stopniu planuje oprzeć swój system na energetyce jądrowej. W trakcie konferencji przedstawiciele obu krajów będą dyskutować o doświadczeniach, zaletach i ryzykach korzystania z tego źródła energii.
Region Europy Środkowej i Wschodniej jeszcze mocniej łączy wyzwanie związane z wdrażaniem założeń Europejskiego Zielonego Ładu (tzw. Green Deal). Rozwój OZE daje nadzieję na ekologiczny i bardziej odporny na zagrożenia, bo rozproszony system energetyczny. Jeśli zostanie on dodatkowo wsparty energetyką jądrową, może w pełni zaspokoić potrzeby. Będzie to jednak niezwykle kosztowny proces. Jak zauważa Juhan Parts, b. premier Estonii:
„Musimy lepiej balansować dylematy energetyczne. Ostatnie lata pokazały, że konkurencyjność spada z powodu trzykrotnego wzrostu i wysokiej zmienności cen energii. Ponadto energia wiatrowa i słoneczna nie gwarantują bezpieczeństwa dostaw, ponieważ są niestabilne więc największy nacisk należy położyć na inwestycje w niezawodne źródła”.
„Europejski Zielony Ład stanowi szczególnie duże wyzwanie dla Europy Środkowej. Mimo dynamicznego wzrostu nadal jest to region biedniejszy, o mniejszych dochodach ludzi, wciąż nieposiadający dużych firm zaawansowanych technologicznie, które miałyby potencjał, by stać się liderem zielonej transformacji. W efekcie zielony ład stanowi ogromne wyzwanie, a niektórzy zauważają zagrożenie, jakie niesie dla utrzymania konkurencyjności gospodarczej całego regionu. Co więcej, wojna na Ukrainie nie sprawiła, że Europejski Zielony Ład przestał być obowiązującym kierunkiem, a jednocześnie podniosła wyzwania w obszarze bezpieczeństw energetycznego, jeszcze bardziej komplikując decydentom obraz sytuacji. Dlatego współpraca regionu w celu koordynacji stanowisk w polityce energetyczno-klimatycznej jest dziś bardziej potrzebna niż kiedykolwiek wcześniej” – dodaje Paweł Musiałek, prezes Klubu Jagiellońskiego, współorganizatora wydarzenia.
W trakcie paneli nie zabraknie dyskusji wokół kwestii walki z ubóstwem energetycznym. To temat szczególnie bliski organizatorom wydarzenia. Wydali oni niedawno raport „Jest drogo, będzie drożej? Gospodarne państwo odpowiedzią na ubóstwo energetyczne”. Z badań towarzyszących raportowi wynika, że w samej Polsce zjawisko dotyka 10-20 proc. mieszkańców, a 76 proc. respondentów przyznało, że w ostatnim sezonie grzewczym oszczędzało energię. To kolejne potwierdzenie tezy, że transformacja energetyczna, jeśli ma się powieść, musi być sprawiedliwa. Najsłabsi nie mogą ponosić kosztów ponad swoje możliwości. Wyzwaniem dla wielu państw Europy, nie tylko w naszym regionie, jest stworzenie skutecznych polityk publicznych, zmniejszających ten problem. Od ich wdrożenia w istotnym stopniu zależeć będzie bowiem poparcie sporej części społeczeństw dla zielonej transformacji.
Konferencja to także okazja do zacieśnienia współpracy europejskich ośrodków eksperckich. Podczas spotkań czołowe organizacje z regionu będą rozmawiać o zacieśnieniu współpracy: Atlantic Council (AC), Conservative Environment Network (CEN), Energy and Climate Policy and Innovation Council (EPICO), Klub Jagielloński (KJ), Nowa Konfederacja (NK), Warsaw Enterprise Institute (WEI), Laudato si Movement (LSM).
Więcej informacji na stronie: https://klubjagiellonski.pl/projekty/energy-security-in-central-and-eastern-europe-achiving-our-climate-and-security-goals-together/
Źródło informacji: Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, PAP