Mikroplastik to obecny problem w różnych środowiskach, w tym w glebie, morzu, deszczu, żywności, wodzie pitnej i nawet ludzkim krwiobiegu. Mikroplastik, czyli maleńkie elementy tworzyw sztucznych, stały się przedmiotem badań naukowców, którzy starają się zrozumieć ich wpływ na zdrowie człowieka i stan środowiska. W 2014 roku odkryto mikroplastik typu PET w organizmach skorupiaków na dnie Rowu Mariańskiego, co było jasnym sygnałem dotarcia tych cząstek do najgłębszych zakamarków planety.
Termin „mikroplastik” odnosi się do cząstek plastiku o wielkości mniejszej niż 5 mm i większej niż 1 µm. Te maleńkie fragmenty plastiku składają się głównie z różnorodnych polimerów syntetycznych, takich jak polipropylen, polietylen, polistyren, poliamid, poliester czy poliuretan. Dodatkowo, około 4% składu mikroplastiku może stanowić inne substancje, takie jak ftalany, bisfenol A, metale ciężkie czy zanieczyszczenia.
Mikroplastik może mieć dwa źródła pochodzenia: pierwotne, gdy jest produkowany w postaci mikrocząsteczek, np. z składników kosmetyków, tkanin syntetycznych czy brokatu oraz wtórne, gdy powstaje w wyniku rozpadu większych fragmentów plastiku, takich jak butelki, torebki foliowe czy sieci rybackie.
Mikroplastiki pierwotne są to małe cząsteczki plastiku, które są celowo produkowane w takim rozmiarze. Przykłady obejmują mikrogranulki stosowane w kosmetykach i produktach higienicznych, a także w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym.
Wpływ mikrocząsteczek tworzyw sztucznych na środowisko jest coraz lepiej rozumiany. Mikroplastik przemieszcza się w atmosferze na duże odległości, zanieczyszczając powietrze, a także dostaje się do gleb, gdzie może wpływać na zdolność retencji i transportu składników odżywczych do roślin. Jednak największym zagrożeniem jest obecność mikroplastiku w ekosystemie wodnym, gdzie może stanowić poważne ryzyko dla organizmów wodnych i jakości środowiska.
Mikroplastiki wtórne powstają w wyniku degradacji większych plastikowych przedmiotów, takich jak butelki, torby, opakowania i inne produkty z tworzyw sztucznych. Dzieje się to pod wpływem czynników środowiskowych, takich jak promieniowanie UV, wiatr, fale i inne procesy mechaniczne.
Co więcej, mikroplastik może również stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego poprzez spożywanie zanieczyszczonych pokarmów, wdychanie oraz kontakt ze skórą. Badania wskazują, że cząstki tworzyw sztucznych mogą migrować do krwi i tkanek, a toksyczne substancje chemiczne zawarte w plastiku mogą zakłócać pracę układu hormonalnego, przyczyniając się do różnych chorób cywilizacyjnych.
Walka z mikroplastikiem wymaga zaangażowania zarówno przedstawicieli władz, właścicieli przedsiębiorstw, jak i każdego z nas. Ograniczanie plastiku w codziennym życiu może przyczynić się do zmniejszenia emisji mikrocząsteczek do środowiska. Warto podjąć świadome decyzje konsumenckie i być świadomym wpływu własnych wyborów na zanieczyszczenie środowiska mikroplastikiem.
Źródło:
[1] https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.2903/j.efsa.2016.4501
[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0013935123001044