Zatrucia pokarmowe to zagrożenie, które nie zna pór roku. Choć latem ryzyko jest wyższe, także jesienią i zimą musimy pamiętać o prostych zasadach, które chronią nas i naszych bliskich przed groźnymi chorobami. Unijna kampania #Safe2EatEU przypomina, jak codzienne nawyki mogą zapewnić bezpieczeństwo żywności.
Dlaczego higiena żywności jest kluczowa?
Piąta edycja kampanii #Safe2EatEU, realizowana przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) we współpracy z Państwową Inspekcją Sanitarną, ma na celu zwiększenie świadomości konsumentów na temat bezpieczeństwa żywności. Producenci i dystrybutorzy odpowiadają za jakość produktów, ale to my, konsumenci, decydujemy o ich bezpieczeństwie po zakupie.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), brak przestrzegania zasad higieny może prowadzić do zatruć pokarmowych wywołanych przez bakterie (np. salmonella, gronkowce, campylobacter) czy wirusy, takie jak norowirusy czy wirus zapalenia wątroby typu A. Objawy, takie jak bóle brzucha, biegunka, wymioty, gorączka czy osłabienie, mogą pojawić się od 2 godzin do nawet 7 dni po spożyciu skażonej żywności. W przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu A symptomy mogą wystąpić nawet po kilku tygodniach.
Szczególnie narażone są dzieci, kobiety w ciąży, osoby starsze i przewlekle chore, u których zatrucia mogą prowadzić do poważnych powikłań, w tym odwodnienia wymagającego interwencji medycznej.
5 prostych zasad bezpiecznej żywności
WHO podkreśla, że przestrzeganie pięciu kluczowych zasad może znacząco zmniejszyć ryzyko zatruć pokarmowych:
- Czystość przede wszystkim
Myj ręce przed i w trakcie przygotowywania jedzenia. Dbaj o czystość blatów, sprzętów kuchennych i chroń żywność przed owadami czy zwierzętami. Nawet niewielka ilość drobnoustrojów może wywołać chorobę. - Oddzielaj surowe od gotowego
Surowe mięso, drób, jaja czy owoce morza mogą zawierać patogeny. Używaj osobnych desek, noży i pojemników, by uniknąć przenoszenia bakterii na gotowe potrawy. - Dokładna obróbka termiczna
Gotuj potrawy w temperaturze co najmniej 70°C, by zniszczyć szkodliwe bakterie. Mięso, szczególnie mielone i drób, piecz lub smaż, aż soki przestaną być różowe. Zupy i sosy doprowadzaj do wrzenia. - Właściwe przechowywanie
Nie zostawiaj ugotowanych potraw w temperaturze pokojowej dłużej niż 2 godziny. Produkty łatwo psujące się trzymaj w lodówce (poniżej 5°C), a ciepłe dania utrzymuj powyżej 60°C do momentu podania. - Bezpieczne produkty i woda
Wybieraj wodę z pewnych źródeł i pasteryzowane produkty, np. mleko. Myj dokładnie owoce i warzywa, zwłaszcza te spożywane na surowo. Unikaj mycia surowego mięsa przed obróbką termiczną.
Bezpieczeństwo żywności poza kuchnią
- Mycie rąk to podstawa
Brudne ręce to najczęstsza droga przenoszenia drobnoustrojów. Wystarczy dotknąć klamki czy banknotu, by na dłoniach znalazły się tysiące bakterii. Myj ręce przez co najmniej 30 sekund, dokładnie rozprowadzając mydło między palcami i na kciukach. - Warzywa i owoce pod kontrolą
Produkty roślinne są zdrowe, ale mogą być źródłem zakażeń. Myj je pod bieżącą wodą, nawet jeśli planujesz je obrać. Szczególną ostrożność zachowaj przy owocach leśnych, które mogą przenosić pasożyty, np. tasiemce wywołujące bąblowicę. - Bezpieczne zakupy
Sprawdzaj szczelność opakowań, daty ważności i warunki przechowywania produktów. Chłodzone i mrożone artykuły wkładaj do koszyka na końcu zakupów, a w upalne dni używaj toreb termoizolacyjnych. - Prawidłowe mrożenie i rozmrażanie
Zamrażaj żywność w specjalnych pojemnikach lub torebkach, zapisując datę mrożenia. Utrzymuj temperaturę zamrażarki na poziomie minimum -18°C. Nie wkładaj ciepłych produktów do zamrażarki i nie rozmrażaj żywności w temperaturze pokojowej, by uniknąć namnażania bakterii. Raz rozmrożonych produktów nie zamrażaj ponownie.
Codzienna profilaktyka, nie sezonowy trend
Zagrożenia mikrobiologiczne towarzyszą nam przez cały rok. Kampania #Safe2EatEU, wspierana przez EFSA i Państwową Inspekcję Sanitarną, przypomina, że proste działania mogą skutecznie chronić nasze zdrowie. EFSA monitoruje bezpieczeństwo żywności w UE, współpracując z państwami członkowskimi i Europejskim Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), by przekuwać naukę w praktyczne rozwiązania.
Więcej informacji na: www.efsa.europa.eu/pl/safe2eat.
O EFSA
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), działający od 2002 roku, dostarcza niezależne doradztwo naukowe w zakresie bezpieczeństwa łańcucha żywnościowego. Współpracuje z partnerami w UE, by zapewnić spójność zaleceń i chronić konsumentów od pola do stołu.